| Işık Üreten Comb Jelly | ||
Comb Jelly
tıpkı deniz anaları ve deniz Anemonları gibi hassas canlılardandır.
Genellikle mikroskobik bitkiler ve küçük deniz hayvanları ile
beslenirler. Bazıları avlarını tıpkı balık oltası gibi suda hareket eden
yapışkan dokunaçları ile yakalar. Bir türün ise çok geniş bir biçimde
açılabilen ve diğer Comb Jellyler de dahil olmak üzere pek çok canlıyı
yutabilen ağızları vardır. Comb Jelly' nin vücudunda sıra halinde ince
tüyler bulunur. Bu tüylerini suda kendini ileri doğru itebilmek için
kullanır. Bundan başka hemen hemen tümünün sırtında tıpkı dikiş yerine
benzeyen, özel ışık üretebilen hücreler bulunmaktadır.
|
||
Türlerin de kendi içlerinde ilginç özellikleri vardır. Örneğin kırmızı
Comb Jelly dokunulduğunda parlar. Aynı zamanda suya parıldayan, ışıklı
taneler bırakabilir. Bu, düşmanlar için kullanılan bir şaşırtma
yöntemidir.
Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 28
|
||
| Işıklı Mürekkep Balığı | ||
Bir tür mürekkep balığı kimyasal olarak
mavi-beyaz bir ışık üretir. Vücudu ve dokunaçları mücevhere benzeyen
organlarla kaplıdır. Bu mürekkep balığının özelliği; kendisini kamufle
edebilmek için ışığın rengini, yoğunluğunu ve çevresini kaplayan şeye
göre açısını değiştirebilmesidir. Dişi mürekkep balıklarının
çiftleşmeden önce erkeği cezbetmek için ya da kendisini koruma amaçlı
ışık ürettiği düşünülmektedir. Yukarıdan gelen ışığa göre ayarlama
yaparak kendilerini suyun içinde düşmanlarına karşı görünmez hale
getirebilirler. Bazı mürekkep balığı türleri ise düşmanlarını şaşırtmak
için suya parlak renkli bir mukus bulutu fırlatır.
|
||
Bu arada yaptıkları bu hareket sayesinde
kaçmak için vakit kazanırlar. Bazı türler saatte 40 km.'ye varan bir
hızla mürekkep fırlatabilir.
Mürekkep balıkları güçlü ve hızlı yüzen balıklardır. Hareket etme sistemleri de son derece şaşırtıcıdır. Vücutlarından içeri-dışarı su pompalayarak hareket ederler.Buraya kadar sayılan tüm özellikleri mürekkep balıklarındaki tasarımdan sadece birkaç örnektir. Bu örneksiz tasarım tüm evreni yaratıcı olan Allah'a aittir. Anta Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 18 |
||
| Gümüş Renkli Balta Balığı | ||
Balta balığı
ismini gümüş renkli, keskin şekilli ve baltayı andıran narin
kuyruğundan dolayı almıştır. Balta balıkları küçük, parlak ve gümüş
renklidir. Gün ışığının az olduğu zamanlarda, suyun yaklaşık 500 m.
|
||
derininde saklanırlar ama geceleri beslenme amacıyla 300 m. kadar
yüzeye çıkarlar. Diğer birçok derin deniz balığı gibi, karınlarının alt
kısmında ışık üreten organlar bulunur. Bu organların içerisinde,
kimyasal maddeler tepkimeye girer ve dışarıya gün ışığına uygun olan ve
kendisini denizin aşağı kesimlerindeki düşmanlarından saklayan soluk,
mavi bir ışık verir. Balta balığı, vücudunun altında mavimsi ışık
yayabilen yaklaşık 100 kadar ışık organına sahiptir.
Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 22
|
||
| Bakterileri Kullanarak Işık Üreten Balıklar | ||
Bazı
balıklar ihtiyaçları olan ışığı bakterilerle sürdürdükleri ortak yaşam
sayesinde üretirler. Örneğin adını vücudunu kaplayan zırha benzeyen
pullardan alan çam kozalağı balığı, çenesinin altındaki iki ışık
organında yaşayan milyonlarca bakterinin yardımı ile ışık üretir. Bundan
başka Midilli balığının da boğazının arka kısmında, bakteri dolu iki
ışık bezi bulunmaktadır. Balık bu sayede ara sıra yanıp sönerek veya
sürekli biçimde ışık gönderebilir.
Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 12-13 |
||
| Denizdeki Yakamozun Sırrı: Ostracodlar | ||
Karayib
Denizi'nde yaşayan ve ışık üreten birçok deniz hayvanından biri de,
yüzlerce hatta daha fazla türü bulunan Ostracodlar'dır. Ostracodlar bir
susam tohumundan daha büyük olmayan kabuklu canlılardır, fakat birçok
canlının yapamadığı şeyleri yapar ve
|
||
vücutlarında
ışık üretirler. Ostracodlar ışık saçan zerreleri üst dudaklarının
içinde bulunan bazı bezlerden bırakır. Yalnızca erkek Ostracodlar ışık
üretir. Her gece güneş battıktan yaklaşık olarak 1 saat sonra yüzlerce
erkek Ostracod, dişileri kendilerine çekebilmek için ışık saçmaya
başlar. Erkek Ostracodlar etrafta yüzerken arkalarında parıldayan
noktalardan oluşan bir iz bırakır. Yakamoz olarak adlandırılan bu iz
nedeniyle Ostracodlar'ın bulunduğu sularda binlerce küçük, parlak ışık
yanıyormuşgibi olur.
Dolphin Log, May 94, s. 6 |
||
| Korunmak İçin Işık Üreten Canlılar | ||
Deniz yıldızları,
denizkestaneleri, tüylü yıldızlar gibi canlılar "dikenli hayvanlar"
olarak adlandırılır. Bu hayvanların birçoğunun derisi savunma amacıyla
kullandıkları keskin dikenlerle kaplıdır. Deniz kıyılarında, mercan
kayalıklarında ve deniz yataklarında yaşarlar.
Bu canlılar düşmanlarından
korunmak için kendi ışıklarını üretir. Parlak kollara ya da omurgalara
sahip olan bu canlılar kendilerine saldırı olduğunda suda ışık bulutları
oluşturabilir.
Korunmak için ışık üreten
canlılara başka bir örnek olarak da bir denizyıldızı türünü verebiliriz.
Bu denizyıldızı denizin yaklaşık 1000 m. dibinde yaşamaktadır.
Kollarının ucundan parlak yeşil-mavi ışıklar saçar. Işıklı uyarısı
düşmanlarına kötü bir tadı olduğunu bildirmek içindir. Yine başka bir
denizyıldızı türü ise kendisine saldırıldığında parlamaya başlar ve
düşmanı uzaklaştırmak için kollarından birini düşmana doğru fırlatır.
Bu, denizyıldızının kullandığı önemli bir savunma taktiğidir. Kopan
kolun beyaz ışık saçmaya devam etmesi düşmanın dikkatini kola yöneltir.
Denizyıldızı da bu sırada kaçar.
Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 16 |
||
| El Feneri Balığı | ||
Gece
olduğunda, el feneri balığı kayalıklarda ya da mercanların arasında
saklandığı yerinden çıkar. Herhangi bir ışığa karşı çok dikkatlidir ve
eğer ay ışığı çok parlaksa ya da herhangi bir dalgıcın ışığını görürse
hemen saklanır. Karanlığın sağladığı emniyetle birlikte el feneri balığı
ışığını, avını bulabilmek, düşmanlarını şaşırtabilmek ve türdeşleri ile
iletişim kurmak için kullanır.
|
||
Parlak ışıklar, gözlerinin altındaki büyük organlar tarafından
üretilir. Bu organlar, balığın kanına karışan oksijen ve şekerle
beslenen ışık saçan milyonlarca bakteriden oluşur. Balık ışığı açıp,
kapatabilir ve yiyecek ararken istediği yöne çevirebilir. Ürettiği ışık o
kadar güçlüdür ki, otuz metrelik mesafeden bile görülebilir. Aslında,
tek bir el feneri balığından gelen ışık bile küçük bir odayı aydınlatmak
için yeterlidir. El feneri balığı bir çeşit kepenk görevi gören göz
kapakları sayesinde ışığını yakıp, kapatabilir.
El feneri balığının bulunduğu bölgede yaşayan yerel halk bu balıklari yakalar, ışığın parladığı bölümü çıkarır ve bu bölümü balık avlarken yem olarak kullanırlar. Işık organı balık öldükten saatlerce sonra bile parlamaya devam eder. Anita Ganeri, Creatures That Glow in The Dark, s. 12-13 |
||
2 Haziran 2012 Cumartesi
Denizdeki Işıklar
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder